Rzecz o prof. dr hab. Bogumile Krygowskim
Bogumił Krygowski urodził się 1905 r. w Błażowej w rodzinie rzeźbiarza Kazimierza Krygowskiego. Matka Paulina z Zielińskich zajmowała się wychowaniem synów. Po ukończeniu II Gimnazjum w Rzeszowie w 1927 r. podjął studia historyczne w Poznaniu, by następnie przenieść się na Wydział Matematyczno-Przyrodniczy na geografię. Zapewne wpływ na decyzję młodego Krygowskiego o pierwotnym wyborze studiów historycznych i studiowania w Poznaniu miał fakt, że ówczesnym rektorem tej uczelni był prof. historii Jan Grochmalicki z Błażowej. Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu został powołany do życia w 1919 r. po zwycięskim powstaniu wielkopolskim i przyłączeniu Wielkopolski do odrodzonej Polski. Otwierało to przed wieloma młodymi polskimi naukowcami drogę do niepowtarzalnej kariery naukowej.
Wielkimi osobowościami ze świata nauki, które wywarły wpływ na ukształtowanie się zainteresowań badawczych i warsztatu naukowego przyszłego geografa byli prof. Stanisław Pawłowski oraz prof. Romer, którego wykładami wszyscy byli zafascynowani. Pierwsze kroki w dziedzinie badań stawiał w pracach związanych z kartowaniem geomorfologicznym na Polesiu, podczas których współpracował także z Dorwalskim i Galonem. W 1931 r. Krygowski ukończył studia geograficzne uzyskując stopień magistra filozofii w zakresie geografii. W latach 1931-37 pracował jako nauczyciel geografii w gimnazjum K. Marcinkowskiego w Poznaniu, jednocześnie kontynuując prace badawcze  i studia doktoranckie. Ukończył je w 1932 r. w oparciu o rozprawę Iły warwowe okolic Poznania, za którą otrzymał od Rektora srebrny medal.
W Poznaniu Bogumił Krygowski założył rodzinę z Ludwiką Terechowską. Państwo Krygowscy mieli dwoje dzieci - Martę i Tadeusza. W 1939 r., w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej, odbył podróż jako stypendysta Fundacji Kultury Narodowej po Niemczech, Danii, Anglii, Holandii i Szwajcarii. Owocem tej podróży jest wydana w 1958 r. nakładem PWN książka Po Europie Zachodniej w przededniu II wojny światowej.
II wojnę światową Krygowscy spędzili w Krakowie, gdzie Bogumił pracował na stanowisku fizjografa w urzędzie leśnym. Jednocześnie był uczestnikiem tajnego nauczania i kontynuował swoją pracę badawczą opracowując materiał zebrany przed wojną i przygotowując habilitację. W Krakowie utrzymywał stałe kontakty ze światem nauki.
Po wojnie rodzina Krygowskich powróciła do Poznania, a Bogumił podjął pracę na UAM. Początkowo pełnił funkcję starszego asystenta, później adiunkta i jednocześnie włączył się w pracę organizacji Instytutu Geograficznego. W trakcie okupacji młoda polska uczelnia ucierpiała zarówno w substancji materialnej (budynki), ale jeszcze dotkliwsze straty odnotowano w wymiarze osobowym. W czasie okupacji Niemcy starali się wyniszczyć polską kadrę naukową. 6 stycznia 1940 r. zginął rozstrzelany przez Niemców prof. Stanisław Pawłowski. Obóz jeniecki przeżył jego współpracownik Rajmund Galon, który po wojnie zajął się organizacją Wydziału Geografii w ośrodku uniwersyteckim w Toruniu.
Młody Bogumił Krygowski potrafił efektywnie łączyć pracę organizacyjną z własną pracą naukową, bo już 1945 r. habilitował się i w tym samym roku zorganizował Zakład Geografii Fizycznej II. Pierwszym kierował prof. August Zierhofer. Przez następne lata cały Uniwersytet Poznański rozwijał się niezwykle prężnie i tak samo dynamiczna była kariera naukowa Bogumiła Krygowskiego. W roku akademickim 1950/51 pełnił już funkcję prodziekana Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego. Następnie prof. Krygowski współuczestniczył w organizacji Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi i w latach 1951-1953 był jego pierwszym dziekanem. Wiele lat pełnił zaszczytną funkcję delegata wydziału do senatu uczelni. W latach 1957-1971 pełnił funkcję dyrektora Instytutu Geograficznego. Prof. Bogumił Krygowski miał zdolności organizacyjne. Pod jego kierownictwem w instytucie przybywało nowych zakładów i liczba zatrudnionych naukowców.
Poza pracą na uczelni prof. Bogumił Krygowski bardzo aktywnie działał w Poznańskim Towarzystwie Przyjaciół Nauk, w Polskim Towarzystwie Geograficznym, w Komitecie Nauk Geograficznych PAN, w Radzie Głównej Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego w Zespole Rzeczoznawców Geografii, pełniąc tam przez wiele lat prestiżowe i odpowiedzialne funkcje. Był współprzewodniczącym Komisji Genezy i Litologii Osadów Czwartorzędów przy Międzynarodowej Asocjacji Badań Czwartorzędu (INQUA) oraz współorganizatorem Kongresu INQUA w 1961 w Warszawie
Dorobek naukowy prof. Bogumiła Krygowskiego jest równie imponujący jak jego działalność naukowa, dydaktyczna i organizacyjna. Jest on autorem ponad 280. prac z różnych obszarów geografii - od problematyki fizyczno-geograficznej, geologicznej, sedymentologicznej, geomorfologicznej, hydrologicznej po zagadnienia z dydaktyki geografii. Prace te są wynikiem prowadzonych przez dziesiątki lat badań naukowych: geologiczno-geomorfologicznych na terenie Polesia, Wielkopolski, Pomorza Zachodniego, Wyspy Wolin, południowego wybrzeża Bałtyku, w Karkonoszach, Beskidach, Tatrach oraz nad Morzem Czarnym. Wśród jego spuścizny naukowej, oprócz pozycji książkowych, znajdziemy także mapy fizyczno-geograficzne oraz prace popularyzujące geografię, jak Krajobraz Wielopolski i jego dzieje.
Profesor był cenionym przez studentów i młodych naukowców dydaktykiem. Wypromował około 200 magistrantów, 12 doktorantów, a 9 jego uczniów i współpracowników uzyskało habilitację. Za swoją pracę naukową i dydaktyczną Bogumił Krygowski otrzymał wiele odznaczeń państwowych, ale jeszcze ważniejszym wydaje się uznanie i szacunek, jakim darzyli i darzą go inni studenci i współpracownicy. Autorzy jego biografii Andrzej Kostrzewski i Grzegorz Rachlewicz napisali o nim m. in.:
„Całokształt dorobku naukowego i dydaktycznego Bogumiła Krygowskiego jest bardzo ważny pod względem nowości naukowej i stanowi wartościowy wkład do rozwoju geografii w Polsce i na świecie. (…) Bogumił Krygowski był uczonym, który ciągle poszukiwał nowych problemów badawczych, chętnie dzielił się swoimi doświadczeniami naukowymi”.
Prof. Bogumił Krygowski zmarł w 1977 r., ale pamięć o nim i jego pracy naukowej, organizacyjnej i dydaktycznej jest ciągle żywa w środowisku uniwersyteckim Poznania. W 2011 r. ukazała się biografia autorstwa Andrzeja Kostrzewskiego i Grzegorza Rachlewicza Bogumił Krygowski. Geneza, litografia i stratygrafia utworów czwartorzędowych z serii Klasycy nauki poznańskiej, tom 58. Została wydana przez Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk Uniwersytet im. Adama Mickiewicza pod patronatem Jego Magnificencji Rektora Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza prof. dra hab. Bronisława Marciniaka. 5 stycznia br. na Wydziale Nauk Geograficznych i Geologicznych UAM w Poznaniu miała miejsce podniosła uroczystość poświecona prof. Stanisławowi Pawłowskiemu twórcy poznańskiej szkoły geografów prof. Bogumiłowi Krygowskiemu, który po wojnie kontynuował dzieło prof. Pawłowskiego, a uroczystość miała miejsce w auli im. Bogumiła Krygowskiego.
W notatce wykorzystałam:
List prof. dr hab. Tadeusza Krygowskiego syna Bogumiła oraz wymienioną wyżej biografię autorstwa Andrzeja Kostrzewskiego i Grzegorza Rachlewicza.
dr Małgorzata Kutrzeba